Hormoonregulatie

Hoe houd je je hormonen in evenwicht?

Een goede balans in je leefstijl. Dat komt in het kort neer op het gebruik van pure onbewerkte voeding met veel variatie, voldoende beweging, stresshantering en activiteiten ondernemen waar je gelukkig van wordt, zingeving.

Hormoonverstorende stoffen

Veel verzorgingsproducten zoals shampoos, cosmetica 's en bodylotion bevatten hormoonverstorende stoffen. Een andere bron van deze stoffen is plastic materiaal zoals verpakkingen van voedsel en verschillende pesticiden. Deze stoffen kunnen onze eigen hormonen nabootsen, misleiden, blokkeren of zelfs afbreken. Dit heeft nadelige gevolgen voor onze gezondheid. We noemen deze stoffen EDC's (Endocrine Disrupting Chemicals).

De belangrijkste hormonen

Insuline wordt door de alvleesklier geproduceerd en bevordert in de lever en in de spieren de omzetting van glucose in glycogeen. Bovendien stimuleert insuline de opname van glucose door de cellen.

Schildklierhormonen spelen een rol in elke cel van ons lichaam en stimuleren onder meer de cellulaire energie en stofwisselingsprocessen.

Leptine is een hormoon dat het hongergevoel remt. Leptine wordt door het vetweefsel afgegeven. De tegenhanger is ghreline, een hormoon dat het hongergevoel juist opwekt. Ghreline wordt met name door de maagwand afgescheiden.

Cortisol komt vrij bij stress en wordt aangemaakt in de bijnieren. Door dit hormoon komt er energie vrij en maakt het lichaam paraat voor de zogenaamde 'vecht of vlucht' reactie.

Vrouwelijke geslachtshormonen zijn oestrogenen en progesteron. Het mannelijke hormonen is testosteron. Deze hebben allemaal hun eigen specifieke rol te vervullen.

Endocriene klieren

Hormonen worden gemaakt en aan het bloed uitgescheiden door de endocriene klieren. Er bestaan ook exocriene klieren. Dat zijn klieren met een afvoerbuis; bijvoorbeeld zweetklieren en speekselklieren.

Daarnaast bestaan er ook weefselhormonen zoals gastrine uit de maagwand. Dit hormoon zorgt onder meer voor de stimulatie van de maagzuurproductie.

Hormonen kunnen in twee groepen worden ingedeeld; steroïdhormonen, deze zijn oplosbaar in vet en gemaakt uit cholesterol en peptidehormonen gemaakt uit eiwitten.

Een voorbeeld van steroïdhormonen zijn geslachtshormonen en bijnierschorshormonen. Insuline en het groeihormoon zijn peptidehormonen.

Hormonen worden vervoerd door het bloed en binden zich aan receptoren van cellen die specifiek voor dat hormoon zijn. Vervolgens geven second messengers die informatie door aan de cel.

Er zijn veel verschillende soorten hormonen en deze werken nauw met elkaar samen. Is er één hormoon uit balans dan heeft dit ook effect op andere hormonen.

Homeostase

De homeostase (lichaamsprocessen in een gezond evenwicht) wordt gereguleerd door het zenuwstelsel en het hormoonstelsel. De hersenstam ontvangt informatie vanuit het zenuwstelsel en wanneer een verstoring van de homeostase wordt gesignaleert wordt dit doorgegeven aan de hypothalamus. Het hormoonstelsel anticipeert daarop met de aanmaak van hormonen.

Hypothalamus

De hypothalamus geeft 2 soorten hormonen af aan de hypofyse: releasing (activerende) hormonen en inhibiting (remmende) hormonen. Vervolgens maakt de hypofyse (glando)trope hormonen (beïnvloeden de secretie van andere hormonen) en effecthormonen die direct bepaalde lichaamsfuncties beïnvloeden.

Trope hormonen worden geproduceerd door de (adeno)hypofyse. Deze bevindt zich in de voorkwab en zij beïnvloeden de secretie van andere endocriene klieren, zoals de schildklier (TSH) en de bijnieren (ACTH).

Ook maakt de adenohypofyse effecthormonen aan. Het groeihormoon is één van de drie effecthormonen die hierdoor worden aangemaakt.

Daarnaast wordt er in de achterkwab, de neurohypofyse, 2 hormonen doorgegeven die in de hypothalamus zijn gemaakt: het antidiuretisch hormoon, ADH en oxytocine. Deze laatste wordt ook wel het knuffelhormoon genoemd wat onder meer vrijkomt bij aanraking.

Als hormonen hun werk hebben gedaan worden ze afgebroken in de darmen en in de lever.

Geschreven door: Liesbeth Thoen
Beoordeeld en bewerkt door: Peter Smeets

Bijgewerkt op: 26 maart 2022