Blaas | Urinewegen

Anatomie van blaas en urinewegen

Het urinewegstelsel omvat de nieren, urineleiders, blaas en plasbuis. Deze organen bevinden zich allemaal in het buik- en bekkengebied. Dit systeem van organen filtert het bloed en verwijdert afvalstoffen en overtollig water. Wat overblijft is afval oftewel urine. Urine stroomt van de nieren naar de blaas via de twee urineleiders en komen beide aan één kant van de blaas binnen. De blaas slaat urine op zodat deze uiteindelijk via de urinebuis het lichaam verlaat.

We hebben de beschikking over twee nieren die beide elk aan één kant aan de achterkant van je buik liggen. Het zijn hardwerkende organen en ze filteren elke dag ruim 120 liter bloed per dag. Dit resulteert in 1 tot 2 liter urine per dag.

De urineleiders (ureters) zijn twee dunne buisjes die urine vervoeren vanuit je beide nieren naar je blaas.

De blaas is een soort ballon en kan opzwellen als deze gevuld is. De blaas van een man kan ruime een halve liter bevatten, die van een vrouw iets minder.

De plasbuis (urethra) is het eindtraject van de urinewegen, via deze buis verlaat de urine het lichaam. De plasbuis van de man is een stuk langer vergeleken met die van de vrouw.

De blaas heeft twee sluitspieren, een inwendige en een uitwendige sluitspier. Deze openen zich als we naar het toilet gaan.

De gezondheid van de blaas

Blaasontsteking (cystitis): Dit is een vervelende klacht die zowel bij mannen als vrouwen voorkomt. De oorzaak is een verkeerde balans in de blaas zodat ongunstige bacteriën kunnen floreren en uitgroeien tot ongezonde kolonies. Net als in de darmen heeft ook de blaas een eigen microbioom: een eigen milieu van micro-organismen die, als het in balans is, bescherming biedt tegen ongunstige bacteriën.

De wand van de blaas bestaat uit blaasepitheel en blaasslijmvlies, dit is een zeer glad oppervlak zodat bacteriën zich moeilijk kunnen hechten. Bij een blaasontsteking ontstaan er kleine oneffenheidjes op de blaaswand. Zodoende kunnen er makkelijker bacteriën aan blijven hechten wat een nieuwe infectie kan veroorzaken.

Symptomen van een blaasontsteking zijn: een overactieve blaas, een brandend gevoel of pijn bij het plassen, last van een zeurend gevoel in je onderbuik.

De aandoening komt vaker voor bij vrouwen omdat ze een kortere plasbuis hebben dan mannen. Meestal is de Escherichia coli (E.coli) de boosdoener, deze komt via de dikke darm in de blaas terecht. Een andere oorzaak kan zijn geslachtsgemeenschap, bacteriën komen vanuit de vagina in de plasbuis terecht.

Bij mannen is een vergrote prostaat vaak de oorzaak van een blaasontsteking. Als de prostaat is vergroot dan wordt de plasbuis deels geblokkeerd zodat er telkens een beetje urine achterblijft. Dit kan een broeiplek worden voor bacteriën.

Blaasgruis: Net als de nieren en de galblaas heeft de blaas ook de neiging tot de vorming van steentjes. Dit noemen we ook wel blaasgruis en bestaat uit calcium en zouten. In vroegere tijden was dit zeer moeilijk te behandelen met ongekende pijnen. Niet alle patiënten overleefden de ingreep.

Incontinentie

Incontinentie, onvrijwillig urineverlies,  is een heel vervelend probleem en kan veel impact hebben op iemands dagelijkse leven. Bij kinderen en ouderen wordt het relatief normaal gevonden maar bij mensen van middelbare leeftijd ligt hier een zeker taboe op.

Ons autonome zenuwstelsel kun je onderverdelen in sympathicus en parasympathicus. De sympathicus activeert en de parasympathicus kalmeert. In ontspannen toestand is de parasympaticus actief, in deze toestand is de sluitspier (sfincter) van de blaas aangespannen.

Als de sympathicus meer de overhand heeft dan ontspant de sluitspier. Dit heeft tot gevolg dat de blaaslediging niet meer onder controle is. We noemen dit incontinentie. Gelukkig kunnen volwassenen de aandrang tijdelijk onder controle houden door het aanspannen van een willekeurige sluitspier, deze staat onder invloed van de wil.

Leefstijlinterventies

Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen. Met andere woorden, je kunt beter een gezonde leefstijl hebben en zo preventief je gezondheid beïnvloeden dan curatief, als er reeds klachten zijn. Hier zijn enkele tips voor gezonde blaas en urinewegen:

• Drink voldoende gedurende de dag, de voorkeur ligt bij water en kruidenthee, ongeveer 1,5 -2 liter, geen koffie.
• Belangrijk is om genoeg mineralen binnen te krijgen via de voeding, zodat het niet nodig is dat de nieren vocht gaan heropnemen (reabsorbtie) en je lichaam gemakkelijk de afvalstoffen kan verwijderen.
• Ga naar het toilet als je voelt dat je een volle blaas hebt en neem de tijd om rustig te plassen en de blaas volledig te legen. Vaak houden mensen hun urine op omdat het geen handig moment is om naar het toilet te gaan. Als je het moment van plassen uitstelt, dan verhoog je je kans op een blaasontsteking. Ook kan je daardoor een zwakke blaas krijgen doordat de blaasspieren als het ware worden uitgerekt.
• Stoppen met roken is goed voor uw algehele gezondheid maar ook voor de blaas. Roken veroorzaakt het bekende rokershoestje en dat kan incontinentie veroorzaken. Sommige mensen ervaren een geïrriteerde blaas door het roken.
• Obstipatie kan de gezondheid van de urinewegen verslechteren. Eet daarom voldoende groente en fruit voor de nodige vezels. Ook het gebruik van een vezelsupplement kan daarbij gunstig werken. Heeft u daar hulp bij nodig, vraag ons dan gratis om advies.
• Bekkenbodemoefening kunnen de spieren in de blaas sterker maken en helpen voorkomen dat u urine verliest als u lacht, niest of tilt. Deze oefeningen zijn geschikt voor zowel mannen en vrouwen.

Geschreven door: Liesbeth Thoen

Bijgewerkt op: 13 januari 2025